Như chúng ta đã từng biết, các thành phần để tạo nên whisky nói chung gồm có ngũ cốc, men, nước, nhiệt độ, gỗ sồi và thời gian. Vậy điều gì khiến giá rượu whisky thực sự trở nên đắt đỏ hay nói cách khác là có giá trị đến mức như vậy?
Câu trả lời khá dễ dàng mà nhiều người sẽ nghĩ tới ngay đó là tiếp thị – một cách cường điệu hóa để thu hút và khơi gợi lên sự trung thành của người tiêu dùng.
Chúng ta không phủ nhận điều đó nhưng chắc chắn cũng phải thừa nhận một điều là những tính chất đặc biệt mà chỉ riêng whisky mới có thể có được đã tạo nên giá trị cho chính nó.
Nếu bạn đã biết được những gì có trong một chai whisky thì bạn biết rằng đó là một điều thật sự hấp dẫn nhưng để mua nó với một mức giá (có thể là rất đặc biệt với một chai whisky đặc biệt) thì đó còn hấp dẫn hơn.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tóm tắt lại một số điều để lý giải tại sao giá rượu whisky lại càng ngày càng tăng cao tới như vậy.
Chai càng cũ, rượu càng tốt, giá càng cao!
Bạn có biết một nguyên tắc được thừa nhận trong giới whisky
“ Các loại rượu whisy đóng chai trước năm 1990 đều có giá cao hơn các loại rượu mới”
Đó là lý do tại sao, chai rượu càng cũ thì giá rượu whisky lại càng cao.
Chai rượu lập kỷ lục về giá trị được thiết lập năm 2019 với giá 1,9 triệu USD thuộc về chai rượu 60 năm tuổi nhà Macallan – Macallan Fine & Rare 1926.
Bạn đã biết tới Angle’s Share? Đó cũng được coi là một phần tại sao giá rượu whisky trở nên ngày càng đắt đỏ và giá trị.
Như bạn đã biết là whisky sẽ được trưởng thành trong các thùng gỗ sồi.
Ở đó, trải qua thời gian, mỗi năm có từ 1% đến 2% lượng rượu bị hao hụt do kết quả của sự bay hơi.
Đó chính là Angle’s Share hay sự chia sẻ của thiên thần.
Điều này thật là logic và cũng khá thú vị vì theo tiêu chuẩn của Scotch whisky thì rượu phải được trưởng thành ít nhất 3 năm, trong khi một số khác thì có thể trưởng thành trong khoảng thời gian rất rất dài.
Vậy có khoảng 30% đến 60% lượng rượu sẽ bay hơi hay biến mất hay hao hụt đi nếu nó được trưởng thành 30 năm trong thùng gỗ sồi.
Chà! Nếu như vậy thì đó quả là một con số không hề nhỏ.
Giả sử lúc bạn đổ vào cái thùng gỗ sồi là 1 lít rượu.
Bạn kiên nhẫn và chờ tới 30 năm sau mới đem ra uống thì lúc này nó chỉ còn 700ml thậm chí là 400ml.
Vậy bạn nghĩ với mức giá rượu whisky như vậy thì thì nó có xứng đáng không?
Một quy luật mà bạn cũng nên nhớ là
Cũ = Đắt
Cũ + Hiếm = Cực đắt
Cũ + Hiếm + Có giá trị sưu tầm = ? Đó là điểm cuối cùng.
Một yếu tố nữa tác động khá lớn tới giá rượu whisky là các cuộc đấu giá và các giải thưởng mà nó đạt được. Có một số thương hiệu họ tham gia hàng năm và giải thưởng như là một cú hích to lớn với thương hiệu của họ.
Có thể kể đến một số thương hiệu như Macallan, Highland Park, Ballantine’s, Bowmore, Ardbeg, Balvenie, Laphroaig, Dalmore,…
Chai rượu Suntory’s Yamazaki Sherry Cask 2013 như được gắn rocket vào giá khi nó thắng cuộc trong giải Best Whisky Award in Jim Murray’s Whisky Bible 2015.
Giá rượu whisky của những nhà máy chưng cất thầm lặng
Đó là những cái tên mà bạn có thể ít khi nào nghe tới và bạn sẽ phát hoảng khi biết rằng giá của những chai rượu do nhà máy này làm ra đắt không kém một số chai rượu khác trên thị trường.
Họ đi theo một ngã rẽ khác. Đó là sự khan hiếm.
Nhưng sự khan hiếm đó là chủ đích hay không chủ đích?
Tôi cũng không chắc về vấn đề này nhưng nếu bạn hỏi là bạn có thể có một chai rượu X này không?
Câu trả lời là có nhưng nó không phổ biến và giá rượu whisky đó sẽ cực kỳ đắt.
Một chai rượu từ Port Ellen hoặc Bora sẽ có giá xấp xỉ là 2000 Bảng Anh. (cái tên Bora nghe thật xa lạ với tôi ngay lúc này). Nhưng nếu tìm hiểu thêm bạn sẽ biết được rằng Bora thuộc sở hữu của Diageo và nó đã từng bán chai rượu Bora 40 year old với giá 6995 Bảng Anh vào năm 2014.
Một số nhà máy chưng cất hiện nay được cho vào diện “khảo cổ” này gồm có Braeval, Glenglassaugh, Rosebank, St. Magdalene (Linlithgow), Kinclaith, Glenlochy và Glenugie và một số khác nữa.
Quy trình chưng cất
Nồi chưng cất để sản xuất rượu single malt sau một mẻ thì phải được lấy ra và vệ sinh rất tỉ mỉ.
Điều này làm gián đoạn quá trình chưng cất và khiến cho nó trở nên dài hơn và tất nhiên cũng sẽ tốn chi phí hơn.
Thường thì những người sành rượu họ không thích lọc hay tác động bất cứ cái gì vào rượu whisky sau khi đưa ra khỏi thùng gỗ sồi nhưng một số loại rượu thì các nhà chưng cất họ sẽ có thêm một số quy trình như lọc lạnh để loại bỏ tạp chất hoặc lưu huỳnh thậm chí có thể thêm chất tạo màu để rượu trông “ngon lành” hơn.
Tất cả những điều đó đều làm tăng chi phí và điều đó đánh trực tiếp vào túi tiền của người tiêu dùng qua giá rượu whisky.
Thùng gỗ sồi tác động như thế nào tới giá rượu whisky
Một số yếu tố của thùng gỗ sồi tác động tới chi phí như:
– Loại thùng: Có rất nhiều loại thùng gỗ sồi như gỗ sồi Mỹ, gỗ sồi châu Âu, gỗ sồi Nhật Bản,…
– Tuổi của thùng: Nó là thùng mới hay thùng đã qua sử dụng hay đã qua sử dụng rất nhiều lần.
– Bản chất thùng: Thùng gỗ sồi trước đó đã dùng để trưởng thành các loại rượu nào rồi. Ví dụ như Bourbon, rượu vang hay loại nào khác.
Tất cả những yếu tố trên ảnh hưởng cực kỳ lớn tới hương thơm và hương vị của rượu whisky.
Một thùng gỗ sồi tốt là thùng có chất lượng cao, quá trình lão hóa có thể kéo dài để rượu có thể thấm đẫm tinh thần của gỗ sồi.
Và điều này tất nhiên sẽ ảnh hưởng rất lớn tới giá rượu whisky.
Pha loãng hay không pha loãng
Sau quá trình chưng cất và trưởng thành thì whisky vẫn sẽ có nồng độ khá cao.
Người ta thường làm một thao tác là pha với nước để nồng độ giảm về mức mong muốn và thường là 40%.
Do đó, giá rượu whisky “Cask Strength” thường được bán với giá cao hơn.
Nguồn cung cấp hạn chế do tác động thị trường
Yếu tố này tác động tới giá rượu whisky một cách khách quan và khó lòng kiểm soát được.
Có thể lấy ví dụ như trong đợt đại dịch covid 19 vừa qua.
Khi cả thế giới phải chống chọi lại dịch bệnh, các cơ sở sản xuất cũng phải ngừng hoạt động dẫn tới sự thiếu hụt nặng nề về nguồn cung cấp rượu whisky trên toàn thế giới.
Đại dịch cũng đẩy giá vận chuyển lên rất cao khiến giá rượu whisky cũng tăng chóng mặt đặc biệt là những dịp Lễ, Tết.